Eigenlijk is er maar één ding dat je stress geeft en dat is: “Het gaat niet zoals ik wil”. En dit projecteer je op de wereld om je heen, inclusief je lichaam en geest. We kunnen ze één voor één nalopen en dan mag jij zeggen of het klopt. Ten eerste, wat ligt het meest dichtbij: dat is je geest, of je denken, je bewustzijn: Stress komt in de vorm van: “Ik denk te veel, Ik denk te weinig na, Ik heb de verkeerde gedachtes, hoe kom ik aan goede gedachtes, mijn gedachtes zijn niet OK, ik krijg mijn gedachtes niet op papier”. En zo kunnen we nog wel even doorgaan, de basis aanname is dat er iets mis is met jouw gedachtes en dat je daar iets aan wilt veranderen. Daarom ga je mediteren, yoga doen, op retraite. Dat lijkt meestal heel nobel, maar voor de meeste mensen start het uit onvrede en stress over hoe het op dit moment is. Ten tweede, wat is het eerstvolgende wat verschijnt in jouw bewustzijn: Je lichaam. Veel van ons hebben een totaal verziekte relatie met ons lichaam, bijna niemand accepteert het zoals het is. Dat gaat als volgt: Ik ben te dik, ik ben te dun, ik heb te weinig spieren, m’n neus is niet goed, mijn lippen zijn niet ok, mijn billen steken niet genoeg uit, ik heb haar op ongewenste plekken, dat vlekje is niet mooi, die huid die rimpelt, ik heb love-handles, ik heb een buikje, waarom heb ik geen insta gezicht, mijn ogen zijn te klein, mijn oogleden hangen, ik heb flaporen, ik heb rood, gekruld, dun, etc. haar. En zo kunnen we nog wel even doorgaan; ons lichaam is een favoriet onderwerp om af te keuren en als gevolg daarvan stress over te hebben. Ten derde, het volgende wat verschijnt zijn je naasten. Ook daar is volop ruimte om af te keuren hoe het nu is. Zie alle bovenstaande opmerkingen over jouw lichaam en pas ze toe op je partner, daar heb je weer voldoende mogelijkheid voor stress. Want je partner doet/is natuurlijk nooit precies zoals jij wilt. Hij/zij ruimt zijn sokken niet op, of zeurt over het opruimen van de sokken. Het is nooit goed. Andere naasten zijn je kinderen: ook daar volop ruimte voor verbetering: ruim je kamer eens op, stel je niet zo aan, eet je groente op, doe beter je best, maak je huiswerk af, wees braaf, zit, geef poot. We projecteren menigmaal onze eigen mislukkingen op onze kinderen en creëren daarmee niet alleen stress bij onszelf, maar ook bij hen. En ben je single? Dan is er natuurlijk ook genoeg om ontevreden over te zijn: waarom heb ik geen relatie, waarom mislukken mijn relaties altijd, ik ben vast niet aantrekkelijk genoeg, ik wil niet alleen zijn, etc. En dan zijn er altijd nog je ouders; of ze nog leven of niet, dat maakt niet uit: Er is altijd wel een verlangen dat het beter kan dan het nu is of dat het in het verleden beter had moeten gaan en dat ze anders hadden moeten reageren, dan was jij nu een stuk gelukkiger geweest. Je houdt gewoon altijd nog de hoop op een beter verleden, een soort van ‘Als… dan’-denken. Als mijn vader nu maar meer open was geweest, minder dominant, meer complimenteus, aardiger, rijker, dunner, gezonder, dan was ik nu ook een leuker persoon geweest. Scheidingen zijn dan natuurlijk ook een mooi aanknopingspunt voor trauma’s en stress, want dat hadden ze niet, anders, beter, leuker moeten doen. Stress, stress, stress. Hiervoor is therapie in het leven geroepen. Ook heel nobel, maar vaak niet meer dan een doekje voor het bloeden van: “Het had anders moeten zijn”. Een goede therapeut stelt dit aan de orde, een minder goede zal je steeds verder laten afdalen in het verleden. Dit is de reden dat sommige therapeut-cliënt relaties jaren duren, zonder dat er echt iets verandert. En last but not least: Dan hebben we nog de wereld. Daar is natuurlijk ook van alles mis mee: Lees de krant van vandaag en maak een lijst van zaken die jij graag anders en beter had gezien. Kijk op Instagram en voel waar je allemaal commentaar en afkeuring bij voelt, of een verlangen om ook zo te zijn. Als Rutte nou maar eens na zou denken, als grote bedrijven nou maar eens minder misdadig zouden zijn, als oliemaatschappijen nou maar eens zouden stoppen met CO2 uitstoot, als de samenleving nou maar eens liefdevoller zou zijn, als er maar niet zoveel mensen doodgingen van de honger. De lijst is schier eindeloos: De wereld is imperfect en jij weet natuurlijk prima hoe dat allemaal beter kan. Maar het feit dat dit niet zo is levert je veel stress op, voor sommigen zoveel dat ze niet in staat zijn normaal te functioneren. Iets dichterbij in die wereld heb je je werk, je baas, je collega’s. Ook daar is van alles op aan te merken. De bedrijfsvoering kan beter, je baas kan beter, je collega’s roddelen teveel, je werkplek is te rumoerig, de klanten zijn lastig, de koffie is niet te zuipen, je computer is te traag en er zit maar geen schot in deze reorganisatie. De werksituatie is één van de meest stress-gevende elementen voor de mens. Geen wonder, we spenderen er een groot deel van ons wakkere leven. En er is een hoop te verbeteren. Een belangrijk element dat in jouw wereld verschijnt is niet echt, maar heeft toch enorm veel invloed op jouw stressniveau. Ra, ra, ra wat is dat? Money! Voor de meesten van ons neemt het nooit meer een tastbare vorm aan. Het zijn 0-en en 1-en in jouw computer. Energiepulsjes. Maar voor ons oh zo echt. We laten ons erdoor verleiden, richten, stimuleren en we werken er acht uur per dag voor. Maar het kan ook een grote bron van stress zijn; je hebt niet genoeg, of je bent bang dat je het kwijtraakt, of je weet niet waar je in moet beleggen, of je moet een erfenis verdelen. Money, money, money; wat een gedoe, maar het is niet vaak zoals je wilt. Dan is er nog de ‘grote schijnbare oplossing’ voor alle stress: verslavingen. Door verslavingen word je even tijdelijk verdoofd en hoef je even niet de stress te voelen die er is. De grap is natuurlijk dat zodra het effect van je verslaving uitgewerkt is, de boemerang keihard in je gezicht terugkeert. Net zolang tot je besluit om de boemerang niet meer te gooien en met de stress aan de slag te gaan. Ik had je tien dingen beloofd, maar die heb ik je niet gegeven. Daar is een reden voor: Iedereen heeft zijn eigen stress-toptien, maar de kans is groot dat je tien elementen kunt destilleren uit de bovenstaande opsommingen. Maak voor je zelf een lijst van de meest stress-gevende zaken. Bepaal dan of je invloed hebt op deze zaken. Zo niet, laat ze los. Indien je er wel invloed op hebt stel je jezelf de vraag: heeft het werkelijk enige (echte) zin om ze te veranderen. Zal ik echt gelukkiger worden van vollere lippen, van meer spieren, van een dunnere buik of een thigh-gap? Alleen als je deze vraag zonder bedenkingen met ‘ja’ kunt beantwoorden; dan kun je ermee aan de slag gaan en voelen hoe het is om invloed op iets uit te oefenen waar je ook werkelijk invloed op hebt. Het voordeel: als je ermee aan de slag gaat zul je merken dat je stress al weg is, je hoeft het resultaat niet eens te halen.